Op 25 februari werd de Februaristaking herdacht. Na afloop kopte het Parool: “Nog nooit zo druk bij Februaristaking”.
Nooit? Nou, misschien de laatste paar jaar dan. Maar we pasten allemaal op het plein voor de Snoge. Wij, meest babyboomers en echt oude mensen.
Druk
Vroeger was ik er zeker van dat elke babyboomer, iedereen ouder dan ik, wist wat de Februaristaking was. Dat de herdenking elk jaar kromp, weet ik aan het ouder worden en uitsterven van die generaties. Misschien heb ik dat altijd verkeerd gezien.
Zo was het vroeger: zoals hiernaast. Dat paste met geen mogelijkheid op het plein. Er was een heus defilé dat hele straten in beslag nam.
“Indrukwekkend beeld”, commentarieerde journalist Awraham Meijers op Facebook. “Dat moet begin jaren zestig zijn geweest, toen de wonden nog pijnlijk vers waren.”
Maar de Februari-krimp is denk ik geen teken dat de wonden minder vers zijn: minder pijnlijk zijn zij heus niet.
Gebrek aan aandacht voor deze herdenking was er de laatste jaren niet. De poster (grafisch ontwerp Parra) zag je overal. Ik vond hem prachtig: de kleuren trokken sterk de aandacht en het beeld en de typografie pasten perfect bij de Februaristaking.
En vorig jaar, 75 jaar na de Februaristaking van 1941, lag op die datum het hele Amsterdamse OV even stil. Via het omroepsysteem vertelde burgemeester Van der Laan waarom. (Hij is immers een babyboomer wiens ouders al tijdens en niet pas na de oorlog *kuch* in het verzet zaten.) Zijn actie zorgde voor veel publiciteit, en dat was toch pas een jaar geleden.
Organisatie weggemoffeld
Maar deze zaterdag, 25 februari 2017, spraken acteur/kunstschilder Jeroen Krabbé en dichter Gershwin Bonevacia bij de Herdenking. Het ging over dialoog en uitsluiting enzo.
De woorden CPN of communisten heb ik niet één keer gehoord. Ook niet toen het ging over stratenmaker Willem Kraan en vuilnisman Piet Nak. Zij waren de bekendste initiatiefnemers van de staking, en zij waren toch echt communist.
Hola. We leven niet meer in de Koude Oorlog. Toch?
Het stoorde mij enorm, en toen ik daar iets over zei, die zaterdag, begonnen ook de mensen om mij heen te morren. Zo gaat het nou altijd, zeiden zij.
Toen pas viel het mij op dat al die mensen, voor zover ik dat merkte, oude socialisten waren. En ik realiseerde mij dat datzelfde gold voor wijlen de echtgenoot van mijn (oud)tante Griet, die februaristaker was, en voor die hele tak van mijn familie. Daarom vinden wij het vanzelfsprekend dat je weet over die staking: wij bekijken het door de – in ons geval meer of minder rood gekleurde – bril van de verzuiling.
Maar is dat echt nodig om te memoreren wie deze staking startte?
Toevallig kwam ik laatst langs het Noorderkerksplein. OP die kerk (!) zit een steen ingemetseld die herinnert aan de start van de Februaristaking, daar, door communisten.
Lees meer
Omdat jullie misschien niet de juiste kleur bril hebben meegekregen om dit te zien, of misschien te jong zijn; en omdat ik nog steeds vindt dat de Februaristaking niet vergeten mag worden, geef ik hieronder wat linkjes naar informatie. Je kan ze ook gewoon klikken voor het plezier van de nostalgie,
- Het mooiste vind ik de documentaire De stakende stad uit 2016, 75 jaar na de staking, met historische beelden. Klik op de titel om de video te bekijken en desgewenst te lezen waar de staking precies over ging.
- Het gemeentearchief Amsterdam maakte een heel dossier.
- Verschillende stukken inclusief foto’s vind je hier. Zelfs mijn oudtante met haar februaristaker zit erbij. Het Stadsarchief zoekt overigens nog meer foto’s en verhalen van de stakers.
- In totaal zijn er minstens 4.400 ambtenaren en werklieden van de gemeente Amsterdam de straat op gegaan: stratenmakers, vuilnismannen en trambestuurders namen het voortouw. Medewerkers van het energiebedrijf, de waterleiding, Publieke Werken, de gemeentelijke was-, schoonmaak-, bad- en zweminrichting en andere gemeentebedrijven volgden.
Wil je weten of een van jouw voorouders meestaakte? De lijst met al hun namen is hier te downloaden, want zij zijn gestraft, minimaal met salariskorting. - Hardcore lezers vinden hier een (wel verschrikkelijk lang) artikel erover in het Historisch Nieuwsblad.
