Snel! Je kan nog net naar de Japanse Tuin van landgoed Clingendael. Tot 11 juni. Maar zonder “cairns” graag. Die rage om overal steentjes op te stapelen laat wandelaars verdwalen, heeft niets te maken met de werkelijke betekenis van cairns, en verstoort het landschap.
Japonisme
Dat laatste is vooral jammer in de Japanse Tuin, die vanwege zijn kwetsbaarheid maar acht weken per jaar open gaat en die het resultaat is van een heel andere rage.
Begin 20ste eeuw raakte “Freule Daisy”, toen eigenaresse van Clingendael, in de ban van het ‘Japonisme’. Zij reisde naar Japan, dat in 1854 na twee eeuwen isolatie zijn grenzen had opengesteld. Die verfijnde, gestileerde prenten en tuinen; dat wilde zij ook. Karakteristieke lantaarns, een watervat, beeldjes, bruggetjes en misschien het paviljoen gingen per schip mee terug naar Nederland.
Rond 1910 was haar Japanse Tuin af. In Nederland is hij enig in zijn soort, een rijksmonument dat onderhouden wordt door de gemeente Den Haag.
Boeddha
De Japanse tuinkunst ontwikkelde zich onder invloed van onder meer Shinto en Boeddhisme. De tuinen waren totaal anders dan in Europa. Zorgvuldig gecreëerde eenvoud en gearrangeerde stenen, aaibaar mos, sierlijke kronkelpaadjes en bloesems, zeldzame, afwijkend in vorm gedwongen bomen – en ja, afbeeldingen van Boeddha’s. Die spreken nog zeer tot de ‘mindvolle’ verbeelding.
Achterin de tuin staat een klein beeldje van de Boeddhistische heilige Jizo, die geldt als beschermer van kinderen. Net als andere Boeddhabeeldjes staat hij op een verhoginkje en om contact met de (vieze) grond te vermijden, staat hij op een laag steentjes.
Steentjes! Stapelen!
Voor het beeldje verdringen zich ‘eerbiedige’ bezoekers, druk maar in stiltje bezig met het creëren van piramidevormige stapeltjes steentjes voor de Buddha. En passant gooien zij eerdere stapeltjes om, maar dat zie je niet op de foto. 
Waarom? Eh… tja. Spiritueel hè. Cairns dus. Kijk maar.
Zij zien die steentjesstapels ofwel cairns vaak als een soort persoonlijk of spiritueel ‘statement’, een soort “Kilroy Was Here”. Maar echte cairns zijn het niet. Het oude Keltische woord cairn (mv cairns) betekent: ‘stapel stenen die dient als gedenkteken of mijlpaal’. Zulke steenstapels werden in allerlei landen en culturen gebouwd, bijvoorbeeld om graven af te dekken of de weg te wijzen in onherbergzame streken. Wandelaars en natuurbeschermers protesteren al jaren tegen de gewoonte van niet-begrijpende toeristen om her en der cairns te stapelen op plaatsen waar ze niet horen of zelfs een gevaarlijk dwaalspoor starten. De fantasiestapeltjes worden gezien als graffiti en vandalisme, in Cornwall zou het zelfs onwettig zijn.
De Japanse tuin van Clingendael is maar klein. Al meer dan een eeuw spannen mensen zich in om dat in stand te houden. Bederf dat niet. Maak liever een selfie.
